جایگاه اجتماعی ـ سیاسی کدخدا در نظام ایلی: مطالعه‌ی موردی ایل بویراحمد از 1320 تا 1323 هجری شمسی

author

Abstract:

کدخدا در نظام ایلی، از جایگاه اجتماعی - سیاسی بالایی برخوردار بوده است. آنها، به عنوان روسای طوایف مستقل، از نظر سلسله مراتب اجتماعی- در ساختار و نظام اجتماعی ایل- دومین دسته از سران و حاکمان محلی پس از خوانین محسوب می‌شدند. با وجود این تقسیم‌بندی سنتی، برخی کدخدایان در ایل بویراحمد، قدرتی بالاتر از بعضی خوانین منطقه داشتند و در برکشیدن و پایین آوردن خوانین، نقش اصلی را بازی می­کردند. این پژوهش، نشان می‌دهد که برخی کدخدایان مقتدر و مشهور بویراحمد- در بویراحمدعلیا و سفلی- از همان سال 1320 (آغاز سقوط رضاشاه)، زمام امور را در دست گرفته و در اداره‌‌ی امور اجتماعی و سیاسی حوزه‌ی استحفاظی خود به رتق و فتق امور پرداخته­اند. یورش به مقر حکومت نظامی در «شهرک تل‌خسرو» و اخراج دولتیان و همچنین برکشیدن یک خان‌زاده‌ی نوجوان و انتخاب او به «خانی»، از جمله اقدامات اولیه کدخدایان بویراحمد در پی سقوط رضاشاه بود. با ورود خان‌زادگان تبعیدی به منطقه، تقسیم­بندی سنتی بویراحمد علیا و سفلی به شیوه‌ی مرسوم پیشین رواج یافت. با این حال، کدخدایان مشهور طوایف، نقش برجسته‌ی اجتماعی - سیاسی خود را در حضور خوانین مقتدر، بی‌واهمه نشان دادند و در تثبیت قدرت خود و طایفه‌ی خویش، آشکارا عمل کردند. این مقاله، به شیوه‌ی‌ توصیفی- تحلیلی و بر مبنای روش تحقیق تاریخی، تدوین گردیده و جایگاه جمعی از نخبگان سنتی بویراحمد، یعنی کدخدایان را در نظام ایلی، از سال 1320 تا 1323 (عزل رضاشاه تا مرگ وی) - در سه سال نخست پادشاهی محمدرضا‌شاه - بررسی، تبیین و تحلیل نموده است. واژه‌های کلیدی: رضاشاه، کدخدایان، خوانین، بویراحمد علیا، بویراحمد سفلی، قشقایی.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تحلیلی ساختار قدرت سیاسی ـ اجتماعی در ایل بختیاری از قاجاریه تا انقلاب اسلامی

ایل بختیاری یکی از ایل‌های مهم و مقتدر جنوب ایران بوده است که در طول تاریخ خود، فراز و فرود بسیاری داشته و نقش بسزایی در تاریخ ایران و تحولات این کشور ایفا کرده است. ساختار اجتماعی ـ سیاسی بختیاری‌ها از الگوی خاصی پیروی و در طول تاریخ تغییر کرده است. قدرت در بختیاری، برخلاف جوامع عشایری دیگر، از سطوح و لایه‌های گوناگونی تشکیل شده بود. ساختار تیره‌ای بختیاری، که از کوچک‌ترین جزء یعنی خانواده یا ...

full text

تاریخچه رویدادهای ایل بویراحمد از سال 1320 تا پایان 1342 با تکیه بر رخدادهای سیاسی-نظامی

ایل بویراحمد بزرگترین ایل استان کهگیلویه و بویراحمد است. در عصر رضا شاه و در نتیجه اقدامات و اصلاحات ظاهری و محدود کننده وی، مقاومتهای بسیاری از ایل بویراحمد صورت گرفت که مشهورترین آن جنگ " تنگ تامرادی" است که در تابستان 1309 اتفاق افتاد و موجب تلفات سنگین و شکست مفتضحانه نظامیان پهلوی گردید. در بحبوحه جنگ جهانی دوم و آشفتگی های سیاسی پس از اشغال، وضع مملکت کاملاً دگرگون شد و زندانیان از جمله خو...

15 صفحه اول

بررسی تحلیلی ساختار قدرت سیاسی ـ اجتماعی در ایل بختیاری از قاجاریه تا انقلاب اسلامی

ایل بختیاری یکی از ایل های مهم و مقتدر جنوب ایران بوده است که در طول تاریخ خود، فراز و فرود بسیاری داشته و نقش بسزایی در تاریخ ایران و تحولات این کشور ایفا کرده است. ساختار اجتماعی ـ سیاسی بختیاری ها از الگوی خاصی پیروی و در طول تاریخ تغییر کرده است. قدرت در بختیاری، برخلاف جوامع عشایری دیگر، از سطوح و لایه های گوناگونی تشکیل شده بود. ساختار تیره ای بختیاری، که از کوچک ترین جزء یعنی خانواده یا ...

full text

تاریخ سیاسی کرمان از سال 1320 تا 1332 شمسی

با هجوم نیروهای انگلیس و شوروی در شهریور 1320-ش و سقوط حکومت رضا شاه، فعالیت های سیاسی در ایران وارد مرحله ای تازه شد. از این زمان تا سال 1332-ش قدرت سیاسی نه در اختیار محمد رضا شاه، بلکه در بین مجلس، دربار، کابینه و سفارت خانه های خارجی دست به دست شد. در این سیزده سال کشور دچار بحران ها و آشوب های سیاسی و اجتماعی زیادی شد و به صورت صحنه کشمکش های شدیدی در آمد. استان کرمان نیز از این امر مستث...

15 صفحه اول

بررسی تحول و تعداد وقوع فعل‌ سبکِ «داشتن، دیدن، آمدن، آوردن و گرفتن»از سال 1220 تا 1320 هجری شمسی

فعل سبک فارسی در طول زمان به لحاظ بسامد کاربرد و انواع آن دچار تطور شده است. مطالعه تغییرات بسامدی و انواع فعل سبک رایج در دوره‌های طولانی تاریخ تطور زبان فارسی امری معقول به نظر می‌رسد، اما مطالعه افعال سبک در دوره زمانی نسبتاً کوتاه حدوداً یک قرن برای تحولات نحوی امری جالب توجه می‌باشد که تحقیق حاضر به آن پرداخته است. بررسی در زمانی میزان کاربرد فعل سبک فارسی در دوره‌های مختلف می‌تواند ظهور و ش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 14  issue 24

pages  107- 127

publication date 2017-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023